فاصله مناسب محل انفجار بمنظور استخراج مصالح فیلتر، زهکش و هسته سد خاکی از محور سد
۲۶ آذر ۱۳۹۶
احسان طاهر آیادی و محمد امین کربلا (مدیر فنی شرکت راه سازی و عمران ایران)
چکیده مقاله:
اکثر سده و خاکریزها از مصالحی که در اطراف حوضه آبگیر و محل احداث سد وجود دارد، ساخته می شوند که مستلزم اکتشاف و استخراج مصالح تز نواحی بومی سد است . استخراج مصلاح نیز بکمک چندین روش انجام می شود که عمدتاً بر مبنای انفجار است . انواع انفجار اعم از انبساطی ، پیش شکافی و انفجار در عمق جزء برنامه آتشباری معادن استخراج سنگ میباشد . بنابراین محوطه احداث سد متحمل لرزش های متعدد شده تا سد به بهره برداری برسد . بعلاوه بیشتر سدها به عنوان سازه های صلب به حساب نمی آیند و یا در برابر بارهای انفجاری طراحی نمی شوند. این نوع سازه ها می توانند مستعد آسیب پذیری در برابر بارهای انفجاری و عواقب آن باشند. ارزیابی خطر در پروژه ها بیشتر متوجه کیفیت آسیب پذیری و افزایش ایمنی است. این ارزیابی ها اغلب شامل آنالیز کامپیوتری انفجار مواد منفجره نمی شود اما به سرویس دهی سازه ها ، چگونگی مرمت آنها اشاره دارد . هدف این پژوهش بررسی کارآمدی نرم افزار المان محدود دو بعدی در تخمین ضمنی رفتار پرده آب بند سد تحت بار انفجاری و مقایسه آن با آئین نامه های موجود در استخراج از معادن زیرزمینی و روباز است . بدین منظور یک انفجاری سه فاصله 25، 50 و 75 متر از پرده آب بند سد مدلسازی شد. در واقع چنین پیش بینی شد که فونداسیون سد ساخته شده و مصالح فیلتر و زهکش نیازمند استخراج از کف مخزن است. مواد منفجره با اثرات آن به صورت فشار حاصل از انفجار تی ان تی بجای هندسه آن در تاج سد در شبیه سازی لحاظ شد.
نتایج نشان داد هرچه فاصله چشمه انفجار از هدف بیشتر شود پاسخ سازه پرده کاهش می یابد و این روند کاهشی با فاصله رابطه مستقیم ندارد. همچنین تأخیر فاز پاسخ نیز کاهش میابد . از آنجا که شهرها همواره در حال گسترش هستند و علاوه بر نزدیکی به قلمروی سد ، ضرورت تأمین آب مورد نیاز مناطق مسکونی نیز بیشتر از پیش احساس میشود؛ میبایست تدابیری برای جلوگیری از هدر رفت آب پشت سد ناشی از ترکخوردگی در بدنه یا فونداسیون آن اندیشید.